Servisit, halk arasında rahim ağzında yara olarak bilinen, rahim ağzının (serviks) iltihaplanması durumudur. Kadınlar arasında oldukça yaygın görülen bu jinekolojik sorun, özellikle cinsel yönden aktif bireylerde sık rastlanır. Kadınların yarısından fazlası hayatlarının bir döneminde bu rahatsızlığı deneyimler. Servisit genellikle başka hastalıklarla birlikte görülebilir ve farklı nedenlerden kaynaklanabilir.
Servisit Neden Oluşur?
Servisit, rahim ağzındaki dokunun enfeksiyon, irritasyon ya da travma sonucu iltihaplanmasıyla ortaya çıkar. Rahim ağzı enfeksiyona maruz kaldığında, bölgeye beyaz kan hücreleri (akyuvarlar) göç eder ve iltihaplı alanın kan akışı artar. Bu durum, rahim ağzının kızarık ve şişkin bir hale gelmesine yol açar. Jinekolojik muayene sırasında bu iltihap, yara görünümünde olabilir ve halk arasında rahim ağzında yara olarak adlandırılır. Servisitin etkili tedavisi, sorunun altta yatan nedeninin belirlenmesine bağlıdır.
Servisite neden olan etkenler şunlardır:
- Bakteriyel ve viral enfeksiyonlar: En yaygın enfeksiyon nedenleri arasında klamidya, gonore (bel soğukluğu) ve trikomonas bulunur.
- Alerjik reaksiyonlar: Vajinal tamponlar, deodorantlar ya da prezervatiflere karşı gelişen alerjik tepkiler rahim ağzında irritasyona yol açabilir.
- Cinsel yolla bulaşan hastalıklar: Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar (CYBE) servisit gelişimini tetikleyebilir.
- Travma veya irritasyon: Sert cinsel ilişki, doğum kontrol yöntemleri veya jinekolojik müdahaleler servikste travmaya neden olabilir.
Servisit Belirtileri Nelerdir?
Servisit, genellikle belirgin semptomlar göstermeden seyredebilir ve birçok kadın bu hastalığı farkında olmadan yaşayabilir. Çoğu zaman başka bir rahatsızlık nedeniyle yapılan jinekolojik muayene sırasında tespit edilir. Ancak ilerleyen vakalarda çeşitli belirtiler ortaya çıkabilir:
- Vajinal akıntı: Adet kanaması bittikten sonra ortaya çıkan, kötü kokulu, yoğun ve iltihaplı akıntılar en sık görülen belirtiler arasındadır.
- Anormal vajinal kanama: Adet döngüsü dışında görülen düzensiz kanamalar servisit belirtisi olabilir.
- Vajinal kaşıntı ve yanma hissi: Servisitin yaygın semptomlarından biri de vajinada rahatsızlık hissidir.
- Cinsel ilişki sırasında ağrı: Servisiti olan kadınlar, cinsel ilişki sırasında veya sonrasında ağrı ve kanama yaşayabilir.
- İdrar yaparken yanma hissi: Enfeksiyon, idrar yollarına yayılabilir ve idrar sırasında yanma hissine neden olabilir.
- Bel ve kasık ağrıları: İlerlemiş servisit vakalarında, bel bölgesinde ve kasıklarda ağrı görülebilir.
Uzun süre tedavi edilmeyen servisit, rahim ağzındaki mukus yapısını bozarak spermlerin servikal kanala girişini engelleyebilir ve kısırlığa yol açabilir. Ayrıca, gebelik sırasında yaşanan servisit vakaları erken doğum ve düşük riskini artırır. Doğum sonrasında ise bebeklerde akciğer ve göz enfeksiyonları görülebilir.
Servisit Tanısı Nasıl Konur?
Servisit, genellikle jinekolojik muayene sırasında kolayca teşhis edilir. Ancak tanının kesinleşmesi ve altta yatan nedenlerin belirlenmesi için bazı ek testler gerekebilir:
- Pelvik muayene: Rahim ağzının kızarıklığı ve şişliği muayene sırasında fark edilebilir.
- Smear testi: Smear, servikal enfeksiyonları ve erken dönem serviks kanseri riskini tespit etmek için uygulanan basit ama etkili bir tarama testidir. Her kadının yılda bir kez smear testi yaptırması önerilir.
- Kolposkopi: Rahim ağzının büyüteç benzeri bir cihaz yardımıyla detaylı incelenmesini sağlar. Kolposkopi öncesinde rahim ağzına kimyasal maddeler sürülerek dokuların daha iyi görünmesi sağlanır. Bu yöntem, servisit ile kötü huylu hastalıkların ayırt edilmesinde de kullanılır.
- Biyopsi: Rahim ağzındaki anormal dokulardan parça alınarak laboratuvar ortamında incelenir. Biyopsi, özellikle rahim ağzında ciddi iltihap veya şüpheli bir durum varsa yapılır.
Servisit Tedavisi Nasıl Yapılır?
Servisit tedavisi, altta yatan nedenin doğru bir şekilde teşhis edilmesine bağlıdır. Tedavi süreci, enfeksiyonun türüne ve rahim ağzındaki hasarın boyutuna göre değişebilir. İşte servisit tedavisinde kullanılan yöntemler:
1. Medikal Tedavi (İlaç Tedavisi)
- Antibiyotikler: Eğer servisit bir enfeksiyon nedeniyle oluşmuşsa, antibiyotik tedavisi uygulanır. Özellikle klamidya, gonore veya trikomonas gibi bakteriyel enfeksiyonlar antibiyotiklerle tedavi edilir.
- Antiviral ilaçlar: Viral bir enfeksiyon söz konusuysa (örneğin genital herpes), uygun antiviral ilaçlar reçete edilir.
2. Cerrahi Müdahale
Eğer medikal tedaviye rağmen servisit iyileşmezse, rahim ağzındaki anormal hücreleri yok etmek için cerrahi müdahaleler gerekebilir:
- Koterizasyon: Halk arasında “yara yakma” olarak bilinir. Isı ile iltihaplı dokuların tahrip edilmesini sağlar.
- Kriyoterapi: Anormal dokular, sıvı karbondioksit veya azot ile dondurularak yok edilir. İşlem sırasında genellikle anestezi gerekmez.
- Lazer tedavisi: Lazer kullanılarak anormal hücrelerin tahrip edilmesi sağlanır.
Her üç yöntemden sonra da birkaç hafta süren hafif akıntılar ve lekelenme tarzında kanamalar görülebilir. Bu süreçte, 2 hafta boyunca cinsel ilişkiden kaçınılması önerilir. Tam iyileşme süresi genellikle 6-8 hafta sürer.
Servisitten Korunma Yolları
Servisitten korunmak ve erken teşhis sağlamak için şu önlemleri alabilirsiniz:
- Düzenli jinekolojik muayeneler: Yılda en az bir kez smear testi yaptırmak, servisit ve diğer rahim ağzı hastalıklarının erken teşhis edilmesini sağlar.
- Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunma: Prezervatif kullanmak ve partnerlerin sağlık durumuna dikkat etmek, enfeksiyon riskini azaltır.
- İrritan maddelerden kaçınma: Vajinal deodorantlar, kokulu tamponlar ve benzeri ürünlerin kullanımından kaçınmak önemlidir.
- Vajinal akıntı durumunda doktora başvurma: Anormal akıntılar ve kaşıntı gibi belirtiler görüldüğünde, vakit kaybetmeden jinekoloğa başvurmak gerekir.